Total Pageviews

Pageviews last month

Monday 11 August 2014

Lesson - 5 Exercises :-))

१.  निम्नलिखित प्रश्नों के संस्कृत में उत्तर दीजिये : -

(i )  क: परोपकार: कथ्यते ?

उ .   परेषां  उपकार: परोपकार: कथ्यते .

(ii )  त्रय: परोपकाराणि: महापुरुशाणाम् नामानि लिखत?

उ      कर्ण: , शिवि:, रन्तिदेव:

(iii )  वृक्षा: अस्मभ्यम्  किं-किं यच्छन्ति ?

उ .    वृक्षा: अस्मभ्यं फ़लानि, छाया : च यच्छन्ति  .

(iv )  नद्य: कस्मै वहन्ति ?

उ .     नद्य:  परोपकाराय वहन्ति .

(v )   सूर्य: सर्वेभ्य: किं ददाति?

उ .     सूर्य: सर्वेभ्य: जीवनं  ददाति .

2.  संधि कीजिये : -

(i )      पर  + उपकार         = परोपकार:

(ii )    क:   + अपि             =  कोऽपि

(iii )   नि:  + वारयत्         = न्यवारयत्

(iv )   परोपकारम्  + एव   = परोपकारमेव

(v )    प्रकृति:   + अपि       = प्रकृतिरपि

(vi )   पर    +  उपकाराय   = परोपकाराय

3.   उचित पद चुनकर रिक्त स्थान भरो :-

(i )    परेषां  उपकार: परोपकार: कथ्यते .

(ii )   नद्य: परोपकाराय वहन्ति .

(iii )  मेघा : परेभ्य: वर्षन्ति .

(iv )   प्रकृतिरापि परोपकारमेव शिक्षयति .

(v )   पुराणेषु परोपकारीणाम्  महापुरुषाणां  उदाहरणानि दृश्यन्ते .

(vi )  पुष्पाणि अपि परेभ्य: विकसन्ति .

4.     निम्नलिखित को मिलाइये : -

(क)      सूर्य:                   प्रकाशं
(ख)     मेघा:                   वर्षन्ति
(ग)     नद्य:                   वहन्ति
(घ)     बुभुक्षितं               भोजनं
(ङ्)     रुग्णस्य               सेवां

5. सही विकल्प के सामने सही का चिह्न लगाइये : -

(क)   नद्य: परोपकाराय वहन्ति .
(ख)  वृक्षा:  फ़लानि .
(ग)   परेषां  उपकार: परोपकार: .
(घ)   बुभुक्षितं भोजनं .
(ङ्)   मेघा: परेभ्य:  वर्षन्ति .

6.  निम्नलिखित पदों में लिंग  , विभक्ति और वचन लिखिए : -

            पद                लिंग                    विभक्ति                    वचन

(क)      वृक्षा:            नपुंसकलिंग          प्रथमा / द्वितीया       एकवचन
(ख)     भोजनं                "                                "                          "
(ग)      नद्य:           स्त्रीलिङ्ग              प्रथमा                             "
(घ)      पुष्पाणि        नपुन्सक्लिन्ग       प्रथमा / द्वितीया      बहुवचन
(ङ्)      सप्तऋषय:   पुल्लिङ्ग्               प्रथमा / द्वितीया      बहुवचन


(च)     अदशत्         प्रथम पुरुष            लङ्ग  लकार              एकवचन
7.    हिन्दी मे अनुवाद कीजिये : -

परोपकार: न केवलं धनेन अपितु धन्हीना: अपि कर्तुं शक्यन्ते .  बुभुक्षितं भोजनम दत्त्वा , रुग्णस्य सेवां कृत्वा , रक्तदानं कृत्वा , पिपासितेभ्य: जलं पाययित्वा च वयं परेषां  उपकारं कर्तुं शक्नुम: .

परोपकार न केवल धन से अपितु (बल्कि) धन्हीन (गरीब) भी कर सकते हिन्न . भूखे को भोजन देकर , रोगी की सेवा कर के , रक्त का दान कर के और प्यासे को पानी  पिलाकर हम  दूसरों की भलाई कर सकते हैं।

सबकी दोस्त,
लक्ष्मी 

No comments:

Post a Comment