Total Pageviews

Pageviews last month

Wednesday 12 November 2014

Lesson - 9 Exercises!

महर्षि : दयानन्द :

1.    निम्नलिखित प्रश्नों के एक पद मे उत्तर दीजिए -

क.  महर्षे: दयानन्दस्य पितु: नाम: किं आसीत्?

उ. महर्षे: दयानन्दस्य पितु: नाम अम्बाशन्कर: आसीत् .

ख. महर्षे: दयानन्दस्य जन्म नाम किं आसीत् ?

उ.  महर्षे: दयानन्दस्य जन्म नाम मूलशङ्कर्: आसीत्.

ग. महर्षे: दयानन्दस्य गुरु: क: आसीत् ?

उ.  महर्षे: दयानन्दस्य गुरु: प्रग्याचक्षुस्वामी विरजानन्द: आसीत् .

 घ. स: बाल्यकालादेव कीदृश: स्वभाव: आसीत् ?

उ.  स: बाल्यकालादेव विरक्त: स्वभाव: आसीत् .

ङ  महर्षि  दयानन्द: कस्य धर्मस्य प्रचारं कृतवान् ?

उ.  महर्षि दयानन्द: वैधिक: धर्मस्य प्रचारं कृतवान् .

2.  पूर्ण्वाक्य मे उत्तर दीजिए -

क.  महर्षि दयानन्दस्य जन्म कस्मिन् प्रान्ते अभवत् ?

उ.  महर्षि दयानन्दस्य जन्म काठियावाढ प्रान्ते अभवत् .

ख. महर्षि दयानन्द: किं प्रतिज्ञातवान ?

उ.  महर्षि दयानन्द: समाजात अज्ञानस्य अन्धकारम् दुरिकर्तुं  ग्यानन्ञ्च्  प्रकाशयितुं प्रतिज्ञातवान .

ग. वैदिक धर्मस्य प्रचारं कर्तुम्  स: किं कृतवान्  ?

उ.  वैदिक धर्मस्य प्रचारं कर्तुम्  आर्यसमाजम् स्थापितवान् .

घ. स: कस्य शिष्योभवत ?

उ.  स: प्रग्याचक्षुस्वामी विरजानन्द: शिष्योभवत .

ङ  महर्षे: दयानन्दस्य पञ्चग्रन्थानम् नामानि लिखत .

उ.  गोकरुणनिधि: , पञ्चमहायग्यविधि: , स्वमनतव्यामन्तव्य प्रकाश: , ऋग्वेदादि भस्य भूमिका, संस्कार विधि: च .

3.  रिक्त स्थानोन की पूर्ति कीजिए :

क.  बाल्यकाले स: शिवभक्त: आसीत् .

ख. गृहं गत्वा स: सन्यासम् गृहीतवान .

ग.  असौ सर्वप्रथम मुंबई नगरे आर्यसमाजम् स्थापितवान् .

घ.  भारतदेश: सदैव तस्य ऋणी  भविष्यति .

ङ . स: बाल्यकालादेव विरक्तस्वभाव: आसीत् .

4.  निम्नलिखित पदों  मे वचन बदलिए :

पद                                               बहुवचन

अभवत्                                         अभवन्

आसीत्                                          आसन

प्रतिज्ञावान                                    प्रतिज्ञावन्त:

भविष्यति                                      भविष्यत:

कृतवान                                         कृतव:

गृहीतवान                                      गृहीतवन्त:

स्थापितवान्                                  स्थापितवन्त:

5.  उचित मिलान करके वाक्य बनाइए :

(अ)                                                (ब)

स:   बाल्यकालादेव                      विरक्त स्वभाव: आसीत् .

अस्य पितु: नाम                          अम्बाशन्कर: आसीत् .

परं  पश्चात् स:                            निराकारस्य ईश्वरस्य पूजाम् कर्तुं आरभत .

गृहं त्यक्त्वा                                स: सन्यासम् गृहीतवान .

भारतदेश: सदैव तस्य                  ऋणी  भविष्यति .

6.  सही विकल्प के सामने सही का चिह्न लगाइए :

क.  महर्षे: दयानन्दस्य जन्म काथियावद प्रान्ते विप्रस्य गृहे अभवत् .

ख.  असौ सर्वप्रथमं आर्यसमाजम् स्थापितवान् - मुंबई नगरे

ग.  स्वामी दयानन्दो भारते परिभ्रम्य सर्वत्र प्रचारं अकरोत् - वैदिक धर्मस्य .

7.  निम्नलिखित पदों  मे विभक्ति तथा वचन बताइए :

पद                        विभक्ति                    वचन

ईश्वरस्य               षष्ठी                         एकवचन 

पितु:                    षष्ठी                          एकवचन

आर्यसमाजेन्       तृतीया                        एकवचन

गुरुकुलानि         प्रथमा / द्वितीया         बहुवचन

स्वामिना           तृतीया                         एकवचन

महान्                प्रथमा                         एकवचन

बस खतम . :--)))

सबकी दोस्त ,

लक्ष्मी आर।  श्रीनिवासन।  :-)))
 

No comments:

Post a Comment