महर्षि : दयानन्द :
1. निम्नलिखित प्रश्नों के एक पद मे उत्तर दीजिए -
क. महर्षे: दयानन्दस्य पितु: नाम: किं आसीत्?
उ. महर्षे: दयानन्दस्य पितु: नाम अम्बाशन्कर: आसीत् .
ख. महर्षे: दयानन्दस्य जन्म नाम किं आसीत् ?
उ. महर्षे: दयानन्दस्य जन्म नाम मूलशङ्कर्: आसीत्.
ग. महर्षे: दयानन्दस्य गुरु: क: आसीत् ?
उ. महर्षे: दयानन्दस्य गुरु: प्रग्याचक्षुस्वामी विरजानन्द: आसीत् .
घ. स: बाल्यकालादेव कीदृश: स्वभाव: आसीत् ?
उ. स: बाल्यकालादेव विरक्त: स्वभाव: आसीत् .
ङ महर्षि दयानन्द: कस्य धर्मस्य प्रचारं कृतवान् ?
उ. महर्षि दयानन्द: वैधिक: धर्मस्य प्रचारं कृतवान् .
2. पूर्ण्वाक्य मे उत्तर दीजिए -
क. महर्षि दयानन्दस्य जन्म कस्मिन् प्रान्ते अभवत् ?
उ. महर्षि दयानन्दस्य जन्म काठियावाढ प्रान्ते अभवत् .
ख. महर्षि दयानन्द: किं प्रतिज्ञातवान ?
उ. महर्षि दयानन्द: समाजात अज्ञानस्य अन्धकारम् दुरिकर्तुं ग्यानन्ञ्च् प्रकाशयितुं प्रतिज्ञातवान .
ग. वैदिक धर्मस्य प्रचारं कर्तुम् स: किं कृतवान् ?
उ. वैदिक धर्मस्य प्रचारं कर्तुम् आर्यसमाजम् स्थापितवान् .
घ. स: कस्य शिष्योभवत ?
उ. स: प्रग्याचक्षुस्वामी विरजानन्द: शिष्योभवत .
ङ महर्षे: दयानन्दस्य पञ्चग्रन्थानम् नामानि लिखत .
उ. गोकरुणनिधि: , पञ्चमहायग्यविधि: , स्वमनतव्यामन्तव्य प्रकाश: , ऋग्वेदादि भस्य भूमिका, संस्कार विधि: च .
3. रिक्त स्थानोन की पूर्ति कीजिए :
क. बाल्यकाले स: शिवभक्त: आसीत् .
ख. गृहं गत्वा स: सन्यासम् गृहीतवान .
ग. असौ सर्वप्रथम मुंबई नगरे आर्यसमाजम् स्थापितवान् .
घ. भारतदेश: सदैव तस्य ऋणी भविष्यति .
ङ . स: बाल्यकालादेव विरक्तस्वभाव: आसीत् .
4. निम्नलिखित पदों मे वचन बदलिए :
पद बहुवचन
अभवत् अभवन्
आसीत् आसन
प्रतिज्ञावान प्रतिज्ञावन्त:
भविष्यति भविष्यत:
कृतवान कृतव:
गृहीतवान गृहीतवन्त:
स्थापितवान् स्थापितवन्त:
5. उचित मिलान करके वाक्य बनाइए :
(अ) (ब)
स: बाल्यकालादेव विरक्त स्वभाव: आसीत् .
अस्य पितु: नाम अम्बाशन्कर: आसीत् .
परं पश्चात् स: निराकारस्य ईश्वरस्य पूजाम् कर्तुं आरभत .
गृहं त्यक्त्वा स: सन्यासम् गृहीतवान .
भारतदेश: सदैव तस्य ऋणी भविष्यति .
6. सही विकल्प के सामने सही का चिह्न लगाइए :
क. महर्षे: दयानन्दस्य जन्म काथियावद प्रान्ते विप्रस्य गृहे अभवत् .
ख. असौ सर्वप्रथमं आर्यसमाजम् स्थापितवान् - मुंबई नगरे
ग. स्वामी दयानन्दो भारते परिभ्रम्य सर्वत्र प्रचारं अकरोत् - वैदिक धर्मस्य .
7. निम्नलिखित पदों मे विभक्ति तथा वचन बताइए :
पद विभक्ति वचन
ईश्वरस्य षष्ठी एकवचन
पितु: षष्ठी एकवचन
आर्यसमाजेन् तृतीया एकवचन
गुरुकुलानि प्रथमा / द्वितीया बहुवचन
स्वामिना तृतीया एकवचन
महान् प्रथमा एकवचन
बस खतम . :--)))
सबकी दोस्त ,
लक्ष्मी आर। श्रीनिवासन। :-)))
No comments:
Post a Comment